تاریخ در مفهوم مدرن آن، تنها رویدادهای گذشته را در بر نمیگیرد، بلکه امروزه مراد از تاریخ نوعی رویکرد و نگاه ویژه به رویدادهای گذشته است که بدون آن رویکرد ویژه اساسا تاریخ به معنای جدید آن شکل نمیگیرد. به عبارت دیگر و آن چنان که کالینگور در کتاب مشهور خود ایده و تاریخ میگوید.
پدیده‌ی عقب‌ماندگی از نظر نویسنده، صرفا اقتصادی و عدم توانایی تأمین نیازمندی مادی جامعه نیست، بلکه «تمام وجوه مناسبات اجتماعی انسان از جمله: سیاست، فرهنگ، قوانین، دین، حقوق زنان، حقوق اقلیت‌های قومی، دینی و مسلکی را شامل می‌گردد و... از این‌رو باید پرسید راز پایداری دیکتاتوری، چه سیاسی، چه فرهنگی و چه دینی در ایران چیست؟... و اگر عقب‌ماندگی، پدیده نامطلوبی است و جامعه باید راه گریز از آن را بشناسد، مسیر ما کجاست؟