کتاب به بررسی تاریخچه تکامل موجودات از جمله تکامل انسان می‌پردازد. این بررسی با داستان‌های اسطوره‌ای از خلقت موجودات آغاز و با بیان نظریه‌های مختلف تکاملی از دانشمندان مختلف نظیر «ژان بابتیست دولامارک»، «چارلز داروین»، «گرگور مندل» و غیره ادامه یافته و با نظریه تکاملی انسان در دوره معاصر پایان می‌یابد. این کتاب با تصاویری مرتبط با متن همراه است.
فسیل‌ها، حیوانات منقرض شده، دایناسورها، توزیع گیاهی و جانوری موجودات، سن زمین، نظریه تغییر و وراثت، نحوه شکل‌گیری گونه‌های جدید از مهم‌ترین موضوعات ارائه شده در کتاب تاریخچه نظریه تکامل هستند.
در بخشی از کتاب می‌خوانیم:
ماهی میلر هیو میلر (1856-1802) که بسیار مذهبی بود، فسیل یک ماهی زرهی منقرض شده را پیدا کرد. او به اشتباه معتقد بود که این ماهی‌ها از ماهی‌های معاصر پیشرفته‌تر بوده و آن‌ها را بخشی از موجودات اولیه می‌دانست که در اثر بلایای طبیعی منقرض شده‌اند. کتاب‌های میلر که سعی داشتند زمین‌شناسی را با کتاب مقدس تطبیق دهند، بسیار محبوب بودند.
ژان بابتیست دولامارک (1829-1744) یکی از اولین افرادی بود که نظریۀ تکامل را ارائه کرد. او اعتقاد داشت که دو نیروی تکاملی در کار بودند. اولی، "گرایش به تکامل"؛ یعنی فرآیندی خودکار که در آن موجودات زنده پیچیده‌تر می‌شدند. نیروی دوم، «نیاز به سازگاری با محیط زیست»؛ یعنی وقتی حیوانات از سازگاری خسته می‌شدند، تلاششان منجر به تغییری جسمانی می‌شد. به این ترتیب، زرافه‌دارای گردن درازی شد تا بتواند به راحتی به برگ‌های خشک درختان برسد .الگوی وراثتی پوشش خز مانند و سفید خرگوش هیمالیایی بر اثر یک جهش ژنتیکی به وجود آمده است. آنزیمی که رنگ دانه‌های تیره یا لکه‌های سیاه را در بدن خرگوش تولید می‌کند در فصل گرما تجزیـه می‌شود. جهش ژنتیکی عاملی در ایجاد چنین تغییراتی در آنزیم‌هاست. این آنزیـم تنها در بخش‌های سردتر بدن نظیـر گوش‌ها و پنجه‌ها کار می‌کند. این بدین معنی است که تنها این بخش‌ها حاوی رنگ دانه‌های تیره هستند.